Departementale voorstellen in ronde 3
Vanuit de departementen kwamen 27 voorstellen. De 19 voorstellen voor het terrein Onderzoek, ontwikkeling en innovatie zijn goed voor een totale aanvraag van € 5,1 miljard. Het terrein Kennisontwikkeling telt 8 voorstellen en de gevraagde bijdrage is zo'n € 1,8 miljard.
Beton Reinvented (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Het voorstel heeft als doel om de productie en het (her)gebruik van beton te verduurzamen waardoor de impact van beton op de omgeving, energie en klimaat minder wordt en maatschappelijke opgaven zoals de woningbouw niet tot stilstand komen. De activiteiten zijn er op gericht om systemen, methoden, kennis en vooral duurzame samenwerkingsverbanden te creëren waarmee succesvolle verdienmodellen kunnen ontstaan.
Biobased Circular (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Het doel van Biobased Circular (BBC) is het versnellen van de grondstoffentransitie: het vervangen van fossiele grondstoffen in het kader van de klimaatopgave. Door het opzetten van een nieuwe industrietak in Nederland, worden straks op grote schaal chemische bouwstenen en kunststof materialen op basis van biogrondstoffen geproduceerd en verwerkt. Hiermee wordt een flinke impuls gegeven aan het beschikbaar komen én toepassen van biogrondstoffen. Het BBC-programma vormt zo een katalysator voor de uitbouw van de biobased chemie en materialenindustrie in Nederland, waarbij werkgelegenheid, een grote mate van onafhankelijkheid en een forse bijdrage aan duurzaamheid worden bereikt. Aandacht voor inzetbaar talent en maatschappelijk draagvlak zijn daarbij belangrijke aandachtspunten.
Centrum voor proefdiervrije biomedische translatie (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
De translatie van biomedische kennis naar nieuwe toepassingen levert nieuwe geneesmiddelen, medische technologie en voedingsmiddelen: goed voor onze gezondheid en economie. Dierproeven zijn momenteel een belangrijke schakel in deze translatie maar staan steeds meer onder druk – zij zijn vaak geen goed model voor de toepassing, kosten veel tijd en geld en veroorzaken dierenleed. Om de gezondheid van mens en dier te blijven verbeteren is een radicaal andere aanpak nodig voor biomedische translatie: beter en sneller zonder uit te gaan van de dierproef als de gouden standaard. Het Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie gaat deze aanpak vormgeven, waarmee nieuwe bedrijvigheid wordt gecreëerd rondom dierproefvrije technologie en biomedische translatie, en waarmee Nederland zich wereldwijd onderscheidt en haar ambitie om leidend te zijn op het gebied van proefdiervrije innovatie kan waarmaken.
Circulaire geïntegreerde hoogrendements zonnepanelen (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Energie uit zonlicht (Zon-PV) zal een grote rol spelen in de energietransitie; wereldwijd staat Zon-PV op het punt te groeien naar de ‘terawatt’ schaal en in Nederland zal de opwekkingscapaciteit van Zon-PV groeien van 18 GWp in 2022 naar 100-250 GWp in 2050. Dit Groeifondsvoorstel creëert het innovatie-ecosysteem voor lokale ontwikkeling van nieuwe Zon-PV- technologieën en de industrialisatie ervan. De verwachting is dat de lokale productie grote maatschappelijke baten op zal leveren en de strategische autonomie van onze energievoorziening versterken. Het programma heeft als doel drie innovatieve Zon-PV technologieën te ontwikkelen en te industrialiseren, die elk concurrerend zijn op hun respectieve markten, naast de huidige mainstream Zon-PV technologie, te weten: hoogrendements silicium heterojunctie 'HJT' cellen, flexibele perovskiet folies en op maat gemaakte Zon-PV producten voor integratie in gebouwen en automotive toepassingen. Elke programmalijn kent een innovatieketen die onderzoek, technologie- en productontwikkeling, industrialisatie en opschaling verbindt. De indieners passen daarbij een 'design-for-circularity'-principe toe in elk van de technologieën en producten.
Climate Space NL (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Een van de grootste uitdagingen van deze tijd is het reduceren van de emissie van broeikasgassen, met als hoofddoel net zero emissie maatschappij in 2050. De kern van het wereldwijde probleem ligt veelal bij individuele vervuilers, die met huidige systemen op dit moment buiten schot blijven. Dit voorstel richt zich op een onafhankelijk monitoringsysteem voor emissie (CH4, CO2 en NO2) op bronniveau op basis van satellietdata. Het zal gebruikmaken van geavanceerde detectie-instrumenten, dataverwerking en fusie en kan individuele bronnen 35 maal nauwkeuriger in beeld brengen dan wat nu beschikbaar is. Dit wordt mogelijk gemaakt door de unieke kennis die in Nederland beschikbaar op dit gebied en geeft Nederland internationaal een leidende rol in de informatievoorziening en monitoring van de relevante mondiale ontwikkelingsdoelstellingen. Hiernaast biedt deze ecosysteemontwikkeling direct groeikansen voor het verdienvermogen van Nederland.
Creative Industries Immersive Impact Coalition (CIIIC) (Kennisontwikkeling)
Immersive Experiences (IX) worden gezien als één van de drijfveren achter de derde grote digitale transitie, die een grote weerslag zal hebben op ons dagelijks leven, ons werken, leren en recreëren. Een Immersive Experience (IX) stelt ons zintuigelijk bloot aan, en verplaatst ons mentaal in een alternatieve, digitaal ge(re)construeerde realiteit. Het CIIIC-voorstel adresseert de knelpunten die een Nederlandse koppositie in IX bedreigen: een tekort aan toepasbare kennis en methodiek; tekort aan human capital; een nog gefragmenteerd ecosysteem en daarmee ook een tekort aan projecten waar kennis, human capital en samenwerkingsverbanden opgebouwd worden. CIIIC bouwt voort op de ontwerpkracht en het publieksbereik van de creatieve industrie, de media en de cultuursector en stelt hen in staat de geprognotiseerde groei van content voor Immersive Experiences in Nederland te realiseren.
Data-economie (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Dit voorstel richt zich op de ontwikkeling van een generieke data-infrastructuur voor het delen van data tussen bedrijven uit verschillende sectoren. Hiermee wordt interoperabiliteit tussen sectorale Data Spaces gerealiseerd op basis van maximaal hergebruik van bestaande nationale en Europese standaarden en tooling. Door de uitvoering van dit voorstel wordt een belangrijke impuls gegeven aan de beschikbaarheid en kwaliteit van data. Bedrijven en organisaties kunnen met deze infrastructuur met lage transactiekosten toegang krijgen tot veel databronnen en deze gaan gebruiken voor veel nieuwe toepassingen en diensten. Data kan hierdoor veel effectiever benut worden als productiemiddel voor innovatie en efficiencyverbeteringen. Door de waarde van data op nationaal en Europees niveau beter te ontsluiten, draagt de maatregel bij aan het verdienvermogen van Nederland (extra groei van het BBP) en versterkt het de digitale soevereiniteit.
Deltaplan Valorisatie (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Nederlandse scoort in de Europese top 3 met kenniscreatie en heeft daarmee een buitengewoon sterke troef in handen. Maar het lukt veel minder goed om deze kennis te vertalen in maatschappelijke en economische meerwaarde. Een brede KTO-Nederland coalitie realiseert samen met publieke en private partners vijf nieuwe Valorisatie Impulsen om deze innovatie paradox aan te pakken.
- Lijn 1: In Thematische Impact Boosters scouten en begeleiden we actief spin-outs binnen alle onderzoeksgroepen in Nederland, van kansrijke ideeën tot startups met vroege fase financiering;
- Lijn 2: We werken aan impact in de breedte door vouchers beschikbaar te stellen voor gemotiveerde onderzoekers die hun onderzoek doorvertalen naar impact;
- Lijn 3: Met regionale impact netwerken versnellen we innovaties voor maatschappelijke vraagstukken en innovatievraagstukken van MKB-bedrijven;
- Lijn 4: We creëren samen een nationale support infrastructuur om beter en efficiënter samen te werken, sneller te leren van elkaar en impact systematisch te monitoren;
- Lijn 5: Met alle partners creëren we de randvoorwaarden om onze schaalsprong mogelijk te maken.
Digitalisering en Automatisering Spoorvervoer (DAS) (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Het doel van het voorstel DAS is om het Nederlandse spoorsysteem versneld te digitaliseren en automatiseren. Het moet de spoorsector in staat stellen om innovaties sneller te adapteren en implementeren. Het voorstel beoogt gerichte verbeteringen en procesveranderingen te realiseren waardoor infrastructuur, mensen en materiaal beter kunnen worden benut. Door het automatiseren van handmatige handelingen zoals het samenstellen van wagenlijsten, koppelen van wagons en inspectie van materiaal kunnen verblijfstijden op terminals worden verkort en knelpunten worden weggenomen. Het voorstel moet leiden tot minder CO2-uitstoot, sneller vervoer, lagere kosten waardoor de concurrentiekracht van het Nederlandse spoorgoederenvervoer verbetert en Nederlandse bedrijven in staat zijn om meer lading te vervoeren en meer te verdienen. En per onderdeel van het voorstel worden relevante stakeholders betrokken.
Digitalisering Noordzee (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Het voorstel heeft als doel om met behulp van digitalisering maatschappelijke opgaven (op het terrein van energietransitie, voedsel, bereikbaarheid, ecosysteemherstel en veiligheid) een stap dichterbij te brengen. Door digitalisering van allerlei activiteiten moet de arbeidsproductiviteit vergroot worden, het ruimtegebruik efficiënter en beter afgestemd worden en de transities versneld worden vergroot tegelijk met de veiligheid op zee, om schade voor zowel private partijen als milieu te voorkomen. Nederland moet door het voorstel een leidende positie innemen als digitaliseringsland op zee.
DUTCH (Kennisontwikkeling)
In 2030 wordt een tekort aan operatiecapaciteit van 20% verwacht. Een disruptieve, gezamenlijke transformatie van zorgopleidingen in Nederland is nodig om de uitstroom te verkleinen, de instroom (en opleidingscapaciteit) te vergroten en voldoende bij- en nascholing te kunnen bieden. DUTCH maakt dit mogelijk. Met digitalisatie, virtualisatie en simulatie kan effectiever en met grotere capaciteit worden opgeleid. Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling, implementatie en evaluatie van innovatief opleiden, ingebed in één uniform open platform voor operatieassistenten, anesthesiemedewerkers en radiodiagnostisch laboranten. Later kan worden opgeschaald naar alle zorgopleidingen.
Een gezond Holomicrobioom (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Moderne wetenschap laat zien dat 'microbiomen' - overal aanwezige gemeenschappen van miljarden bacteriën, schimmels en virussen - cruciale invloed hebben op de gezondheid van mensen, dieren, planten en het milieu. Chronische ziekten, antibioticaresistentie, afnemende bodem- en waterkwaliteit en stikstofuitstoot: bij al die problemen spelen microbiomen belangrijke rollen. Het interdisciplinaire Holomicrobioom Instituut gaat voor het eerst onderzoeken hoe microbiomen in alle delen van ons voedselsysteem samen één groot netwerk vormen: een 'holomicrobioom'. Van akkers tot stallen, van oppervlaktewater tot voedselproducten, van landbouwhuisdieren tot en met mensen: al hun microbiomen beïnvloeden elkaar. Het nieuwe instituut gaat al die interacties in kaart brengen en met hulp van kunstmatige intelligentie analyseren en voorspellen. Het gaat overal in het integrale voedselsysteem innovatieve, gezondere producten en diensten mogelijk maken.
EPPIC: Eiwittransitie als Economische Motor (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
De doelstelling van EPPIC is de eiwittransitie in de praktijk te realiseren zodat Nederland leidend is en blijft in deze Agrifoodsector. Daardoor realiseert Nederland economische groei, wordt minder afhankelijk van geïmporteerde soja, creëert nieuwe kansen voor boeren, reduceert broeikasgasemissies en legt stikstof vast in de bodem. EPPIC hoofdactiviteiten zijn 1) verbeterde productie van eiwitten, met een focus op vlinderbloemigen en microbiële biomassa, 2) bouwen van waardeketens in alternatieve eiwitten en plantaardig voedsel, 3) stimuleren van internationale samenwerkingen en het valoriseren van de opgedane kennis en innovaties in groeimarkten.
FutureCarbonNL (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Het voorstel richt zich op de Carbon Capture and Utilization (CCU) technologieën. In de overgang naar een klimaatneutrale en circulaire samenleving ontstaat schaarste aan duurzame koolstofbronnen voor alledaagse producten. Recycling van materialen en bio-based productie via de landbouw alleen zullen niet voldoende zijn om te voorzien in de verwachte mondiale behoefte aan op koolstof gebaseerde producten. Het doel van het Nationaal Groeifonds-voorstel FutureCarbonNL is om een toonaangevende carbontech-sector in Nederland op te bouwen door met Nationaal Groeifonds-middelen een innovatie-impuls te geven aan samenwerkende kennisinstellingen, start-ups en klein-, midden- en grote bedrijven uit verschillende sectoren. Deze sector ontwikkelt conversietechnologieën die CO2 en CO benutten als circulaire grondstof, om met hernieuwbare of koolstofarme elektriciteit, waterstof of (zon)licht nieuwe producten te maken zoals materialen, brandstoffen voor scheep- en luchtvaart, chemicaliën of diervoeding.
Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting (Kennisontwikkeling)
Dit voorstel is gericht op het ontwikkelen van kennis over het doelmatig bouwen van duurzame schoolgebouwen die bijdragen aan onderwijskwaliteit. Op dit gebied bestaat nu nog weinig kennis en is de inzet versnipperd.
Investeren in het talent van de toekomst! (Kennisontwikkeling)
Het doel van het voorstel is om alle jongeren in aanraking te laten komen met de kansen van (natuur)wetenschap, techniek en ICT. Door met een eenmalige impuls, via 80 regionale netwerken, techniekeducatie naar een hoger niveau te tillen, door een techniek-inclusieve cultuur te bevorderen en door stimulerende landelijke beleidskaders te ontwikkelen om de resultaten te verduurzamen.
Maritiem Masterplan 2.0 (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Het doel van Maritiem Masterplan 2.0 is het versnellen van de maritieme energietransitie om de klimaatdoelstellingen te halen. Door onder andere gezamenlijk met de overheid als launching customer te investeren in emissieloze, modulaire en digitale energiesystemen versterken we de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse maritieme sector. Ook draagt het plan bij aan de strategische autonomie van Europa door onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en in Azië gebouwde schepen terug te dringen. Na uitvoering van het Maritiem Masterplan 2.0 moet de sector beter in staat zijn betrouwbare, duurzame schepen te bouwen tegen een concurrerende prijs. Hierbij ligt de focus op de strategische doelsectoren short sea shipping en binnenvaart, wind op zee, waterbouw en maritieme veiligheid.
Material Independence & Circular Batteries (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Batterijtechnologie speelt als opslagsysteem voor (groene) energie een cruciale rol in de energietransitie, zowel voor netstabilisatie als voor elektrificatie van de mobiliteitssectoren. Het doel van dit programma is om positie te verwerven op kernonderdelen van de globale batterijwaardeketen. De verwachting is dat Nederland hiermee minder afhankelijk wordt van internationale toeleveranciers van kritieke materialen en batterijcomponenten. Dit is essentieel voor het behalen van de klimaatdoelstellingen en realiseren van duurzaam verdienvermogen in Nederland. Het programma ontwikkelt binnen drie programmalijnen een geïntegreerde keten die applicatiegericht batterijtechnologie ontwikkelt. Programmalijn 1 ziet toe op duurzame materiaalvoorziening. Programmalijn 2 omvat de ontwikkeling en opschaling van duurzame batterijtechnologie. Programmalijn 3 gaat over circulaire batterijsystemen voor mobiele applicaties en netstabiliteit. De beoogde resultaten van het programma zijn achtereenvolgens: 1) Nederland beschikt over recyclingcapaciteit (en hiervoor relevante kennis) van batterijsystemen; 2) Nederlandse bedrijven zijn belangrijke toeleveranciers van duurzame batterijprocessen en – componenten; 3) De Nederlandse mobiliteitsindustrie is onderscheidend in zero-emissie eindproducten; 3) Nederland is een toonaangevende leverancier van bulkbatterijen die netstabilisatie realiseren; Batterijsystemen worden op grote schaal in Nederland toegepast voor netstabilisatie en verduurzaming van de industrie; en 4) Er is voldoende talent en personeel met de juiste competenties op batterijgebied.
Meer uren werkt! (Kennisontwikkeling)
Krapte op de arbeidsmarkt is een urgent maatschappelijk probleem in Nederland en komt mede doordat er veel in deeltijd wordt gewerkt. Meer uren werkt! heeft als doel zichtbare en onzichtbare drempels weg te nemen in de sociale omgeving, bij arbeidsorganisaties en bij deeltijders zelf. Dit zal resulteren in meer gewerkte uren, hoger bbp, betere kwaliteit van maatschappelijke sectoren en meer economisch zelfstandige burgers.
Nationale Aanpak Professionalisering van Leraren (Kennisontwikkeling)
Dit voorstel is gericht op het verbeteren van het postinitiële onderwijs en ontwikkeling van leerkrachten in primair onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo. Dit is nu sterk versnipperd en sluit weinig aan bij recente wetenschappelijke inzichten. Het doel van het voorstel is om zowel de kwaliteit van leerkrachten te versterken als de aantrekkelijkheid van het beroep van leerkracht te vergroten.
PALLAS (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Nucleaire innovaties zijn een maatschappelijke belofte en een economische kans. De nucleaire kennisinfrastructuur in Nederland kent een unieke uitgangspositie en organisatie, die met dit project behouden en uitgebreid zal worden. Maatschappelijke belangen zoals nieuwe nucleaire behandelingen voor (kanker-)patiënten, innovaties die bijdragen aan de klimaatdoelstellingen, behoud van de maakindustrie, strategische autonomie en geostrategische weerbaarheid worden met het PALLAS-project mogelijk gemaakt. Met dit project wordt een nieuwe onderzoeksreactor en processingfaciliteit in Nederland gerealiseerd voor de productie van medische isotopen. Deze fysieke reactor en het bouwtraject ernaartoe is in zichzelf innovatief, de innovaties in processen en radiochemie leveren nieuwe octrooien op. Daarnaast maakt deze onderzoeks-infrastructuur RD&I en kennisontwikkeling mogelijk in samenwerking met verschillende bestaande en nieuwe ketenpartners in het Field-Lab, en bestendigt het PALLAS-programma het innovatiecluster voor energieonderzoek, radio-isotopen en materiaalstudies in Nederland.
POLARIS (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
POLARIS realiseert doorbraken waardoor Nederland haar technologische en economische leiderschap in het maken van complexe micro-elektronische Radio Frequency (RF)-systemen voor MRI, radar en telecommunicatie uitbouwt. RF-systemen zijn van cruciaal belang op talloze terreinen van de elektrotechniek. POLARIS versterkt het groeipotentieel binnen hightech-sectoren waarin Nederland nu al wereldwijd tot de top-3 behoort en verbindt de betrokken ecosystemen met elkaar. Een complex systeem is meer dan alleen een verzameling componenten: de functionaliteit wordt maar ten dele gedreven door chips-ontwikkelingen. Integratietechnologie is de essentiële onderscheidende factor: "Hoe bouw je met componenten een systeem?”. Extreme integratie van zeer diverse aspecten (koeling, data, rekenkracht, verbindingen) vraagt om radicale innovaties. Alleen daarmee is het mogelijk onderscheidende systemen te realiseren.
Preventie Promotor (Kennisontwikkeling)
In Nederland heeft meer dan de helft van de bevolking overgewicht, waarvan 14% obesitas. Dit leidt tot enorme gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, mentale problemen en kanker et cetera) en maatschappelijke uitdagingen (sociale ongelijkheid, dalende arbeidsproductiviteit en hoge zorgkosten). De Preventie Promotor is een innovatie-infrastructuur gericht op het opwerken van kansrijke ideeën voor preventie tot effectieve schaalbare producten en diensten én systeemveranderingen, die (inter)nationaal geïmplementeerd en vermarkt kunnen worden. De Promotor bestaat uit drie onderdelen:
- Innovatieomgevingen 'van de toekomst': fysieke en digitale innovatie-infrastructuren waarbinnen innovaties kunnen worden ontwikkeld en getest;
- Een projectportfolio van innovaties die, deels samen met bedrijven, worden ontwikkeld en getest in de omgevingen; en
- Een accelerator: een omgeving-overstijgend expertisecentrum dat helpt bij het versnellen van de ontwikkeling van innovaties en hun opschaling.
Re-Ge-NL (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
Agrarische productie in Nederland en wereldwijd staat voor enorme uitdagingen om voldoende voedsel te produceren zonder lokale en planetaire natuur- & milieugrenzen te overschrijden. Daarbij staat ook het verdienmodel van Nederlandse boeren onder druk. Dit plan richt zich op de transitie naar een regeneratief landbouwsysteem dat naast voldoende voedsel ook andere ecosysteem diensten levert en daarmee een positieve bijdrage aan milieu, klimaat en natuur. Hiermee wordt een duurzaam toekomstperspectief gecreëerd voor boerenbedrijven in Nederland en voor het Nederlandse agro-food complex.
Tech Teelt voor de Toekomst - T3NL (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
T3NL ontwikkelt revolutionaire hightech verticale landbouwteeltmethodes (vertical farming, VF) om iedere wereldstad, in elke klimaatzone, te kunnen voorzien van lokaal en duurzaam geteelde, betaalbare groente en fruit. Beoogd wordt de mondiale concurrentiepositie van VF op te bouwen en daarmee de structurele economische groei in Nederland te versnellen (€ 50 miljard tot en met 2050) door in te zetten op: een multidisciplinair onderzoeksprogramma met bedrijven, overheid, en kennisinstellingen; het bouwen van een Food Hub (een operationele farm in Amsterdam), kennisdeling met nationale en internationale stakeholders en het ontwikkelen van opleidingen voor groene onderwijskolom (VO, MBO, HBO en WO).
Welvaart door een Inclusief Ecosysteem voor Ondernemerschap - WINECON (Kennisontwikkeling)
Het Nederlandse ecosysteem voor ondernemerschap is onvoldoende inclusief. Dit leidt onder andere tot een ondervertegenwoordiging van vrouwelijke ondernemers en ondernemers met een migratieachtergrond, waardoor Nederland welvaart misloopt. Het doel van dit plan is door met meer diversiteit en inclusie bij te dragen aan een beter ecosysteem voor ondernemerschap. Dit leidt tot meer en beter ondernemerschap dat bijdraagt aan brede welvaart: Welvaart door een INclusief ECosysteem voor ONdernemerschap (WINECON). De maatschappij verandert in hoog tempo, de toekomst is onzeker en de komende jaren zullen we moeten omgaan met nieuwe maatschappelijke uitdagingen. Ondernemerschap biedt hiervoor oplossingen, en is dan ook harder nodig dan ooit. Door te investeren in een inclusief ecosysteem voor ondernemerschap bereiden we Nederland beter voor op deze toekomst. We doen dit met interventies in vier actielijnen: (1) verbreding en vernieuwing van ondernemerschapsonderwijs, (2) betere managementpraktijken, (3) toegankelijkere ondernemingsfinanciering, en (4) wetenschappelijk ondersteund beleid (de WINECON-monitor). De noodzaak van deze investeringen is gebaseerd op wetenschappelijk inzicht: brede welvaart wordt gecreëerd door nieuwe combinaties van kennis en vaardigheden en door een diversiteit aan mensen en organisaties.
6G Future Network Services (Onderzoek, ontwikkeling en innovatie)
State-of-the-art mobiele netwerken zijn een sterke motor achter snelle digitalisering van onze samenleving en groei van ons verdienvermogen in alle sectoren van de economie (onder andere energie, logistiek, industrie). Momenteel begint wereldwijd het werk aan de voorbereiding van 6G, de volgende generatie mobiel die in 2030 op de markt komt. Nederland kan zich vanuit de kennis rondom semicon-technologie voor antennes in mobiele netwerken, programmeerbare netwerken én toepassingen een sterke positie in 6G creëren. Dit voorstel zet in op specifieke onderdelen van 6G: intelligente componenten, netwerken en toepassingen. Intelligentie is noodzakelijk: hogere prestaties in 6G kunnen alleen worden bereikt met meer flexibiliteit van het netwerk en de semicon-componenten daarin. Intelligentie levert ook de nodige controle om netwerken en toepassingen betrouwbaarder en duurzamer te maken, en voor digitale soevereiniteit in de nieuwe geopolitieke realiteit.