Het is 1,5 jaar geleden dat het Nationaal Groeifonds een nieuwe fase in ging, de beheerfase. Door politieke besluitvorming werd in 2024 duidelijk dat de nieuwe beoordelingsrondes (ronde 4 en 5) kwamen te vervallen. Waar staat het Nationaal Groeifonds nu, en hoe kijkt het NGF zelf naar de toekomst? We vragen het aan de voorzitter van de adviescommissie Nationaal Groeifonds, Rianne Letschert.
Voorzitter van de adviescommissie Nationaal Groeifonds Rianne Letschert
Waarom is het Nationaal Groeifonds zo belangrijk voor Nederland?
We leven in een tijd van technologische versnelling, geopolitieke spanningen, en een krappe arbeidsmarkt. Daarnaast moet Nederland transities als verduurzaming vorm gaan geven. We moeten daarom nú investeren in wat ons structureel sterker maakt. Zo maken we economische groei ook in de toekomst mogelijk en houden we publieke voorzieningen op peil. Het Nationaal Groeifonds is opgericht om precies dat verschil te maken. Met ruim €11 miljard aan beschikbare middelen in 50 grootschalige en langjarige projecten. We doen dit binnen de pijlers kennisontwikkeling en onderzoek, ontwikkeling en innovatie. En met projecten die variëren van het opleiden van technisch talent voor de arbeidsmarkt tot het ontwikkelen en toepassen van nieuwe sleuteltechnologieën.
Waar ben je als voorzitter trots op?
Veel van de investeringen zijn te risicovol of te complex voor de markt alleen, maar onmisbaar voor onze toekomst. De investeringen vanuit het Nationaal Groeifonds werken daarbij als hefboom voor het mobiliseren van kapitaal: bij het overgrote deel van de projecten investeren betrokken kennisinstellingen, bedrijven en andere partners zelf ook mee. Het fonds heeft een grootschalige en langjarige opzet. Het richt zich op de volledige innovatieketen. Deze keten loopt van fundamenteel onderzoek en talentontwikkeling tot toepassingen in de markt. Hierdoor kan het fonds investeren waar de markt vaak tekortschiet: in vroege-fase innovaties, in essentiële randvoorwaarden zoals publieke innovatiefaciliteiten, en in het versterken van onze positie in (nieuwe) waardeketens. Dit gebeurt altijd in publiek-private samenwerking. Bij de uitvoering van de projecten zijn veel partners betrokken. Al deze partijen dragen vanuit hun eigen rol én vanuit een goede samenwerking bij aan het succes van het NGF. Daar ben ik heel trots op!
Wat zijn volgens jou de grootste uitdagingen voor de NGF-projecten?
Als adviescommissie bezoeken we dit najaar bijna alle NGF-projecten. Het is heel interessant om te zien waar de projecten mee bezig zijn. Uiteraard gaan we tijdens die bezoeken ook met elkaar in gesprek over de uitdagingen. Die zijn er volop. Het is bijvoorbeeld een grote uitdaging om ook in de vroegere fasen van innovatie echt stappen vooruit te zetten. En om die innovatie vervolgens naar de markt te brengen, vaak waar de markt nog helemaal niet is ontwikkeld. Ook binnen de consortia zijn er veel uitdagingen. Wet- en regelgeving kan taai zijn en er moet met heel veel partijen goed worden samengewerkt. Dat vraagt doorzettingsvermogen. En natuurlijk is en blijft ook het speelveld volop in beweging. Denk bijvoorbeeld aan de massieve investeringen die een land als China doet. Hoe behoud je als Nederland je concurrentievoordeel? Maar het is tegelijkertijd uiteraard ook inherent aan innovatie dat niet alles volgens plan verloopt.
Hoe zie je de toekomst van het NGF?
De komende tijd zal de impact van de projecten steeds duidelijker zichtbaar worden. En in 2040 zijn alle nu lopende projecten afgerond. Wat dan blijft, is geen tijdelijke impuls, maar een duurzame impact: nieuwe technologieën, een robuustere kennisinfrastructuur, betere scholing en een hogere productiviteit. In lijn met het Draghi-rapport en de uitdagingen waar Nederland voor staat zou het nieuwe kabinet juist nu voor een impuls moeten kiezen. En het ligt wat mij betreft voor de hand om dan aan te sluiten bij een bestaand doelmatig instrument zoals het NGF, waar al ontzettend veel waardevolle ervaring is opgedaan in de uitvoering. Ik roep het nieuwe kabinet hierbij dan ook alvast van harte op om te blijven investeren in het NGF. Het Nationaal Groeifonds is meer dan een verzameling projecten; het is een bewuste keuze voor een toekomstbestendige en weerbare samenleving.