Naar een gezonder Holomicrobioom
Microbiomen - ons omringende, rijke gemeenschappen van miljarden bacteriën, schimmels en virussen - hebben grote effecten op de gezondheid van mens, dier, plant en milieu. Micro-organismen in onze darmen zijn het bekendst, maar microbiomen zijn overal: op onze huid, in de bodem, in water, in planten en dieren. Samen vormen ze een microbiologisch oerwoud overal om ons heen: een holomicrobioom.
Nieuwe technieken maken het sinds kort mogelijk de samenstelling, de werking en effecten van microbiomen te meten, in kaart te brengen, te begrijpen en te voorspellen. Microbioom-onderzoek neemt dan ook explosief toe. Ook nuttige toepassingen komen dichterbij, overal in het voedselsysteem: van gezondere voeding tot medische behandelingen, van duurzame en circulaire landbouw en veehouderij tot betere bodem- en waterkwaliteit en minder uitstoot van broeikasgassen en nutriënten.
Innovatieve microbioom-toepassingen hebben dus ook grote potentie voor de economie. Hun biologische aanpak gaat wereldwijde miljardenmarkten veroveren die nu nog worden ingenomen door meer chemisch georiënteerde producten, zoals kunstmest en pesticiden.
Doel van het project
Chronische ziekten, antibioticaresistentie, afnemende bodem- en waterkwaliteit en stikstofuitstoot: bij al die problemen spelen microbiomen belangrijke rollen. Het consortium gaat voor het eerst onderzoeken hoe microbiomen in alle delen van ons voedselsysteem samen één groot netwerk vormen: een 'holomicrobioom'. Het Holomicrobioom Instituut gaat innovatie in landbouw en veehouderij, in voedselproductie en gezondheidszorg, en in bodem- en waterbeheer in Nederland bijeenbrengen.
Dankzij die integratie kan het de complexiteit van microbiomen en hun relaties met duurzaamheid en gezondheid in brede zin leren begrijpen en, met hulp van op AI gebaseerde modellen, voorspellen. Zo werkt het snel toe naar een waaier aan nuttige toepassingen, zoals:
-
biologische alternatieven voor kunstmest, chemische gewasbeschermingsmiddelen en antibiotica;
-
methoden die chronische ziekten voorkomen of behandelen;
-
duurzaam hergebruik van mest;
-
terugbrengen van schadelijke emissies;
-
herstellen van de bodems;
-
veiliger maken van drink- en grondwater.
Budget
Het Nationaal Groeifonds investeert maximaal € 200 miljoen in het project, waarvan € 140 miljoen voorwaardelijk. Dit bedrag bestaat uit een toekenning van € 60 miljoen en een voorwaardelijke toekenning van € 140 miljoen.
Bijdrage aan economische groei en welvaart in Nederland
Door nu te investeren in kennis, kennisvalorisatie, onderwijs en menselijk kapitaal, bovenop miljoenen die nu al worden ingezet, zal Nederland over tien jaar op de kaart staan als voortrekker in microbioom-toepassingen in de (preventieve) gezondheidszorg, het beheer van land en water, de voedselproductie en het verminderen van klimaat- en milieuschade in deze voedselproductiesector. Microbioomtoepassingen zijn een ontluikend terrein dat komende decennia wereldwijd miljardenmarkten gaat veroveren.
Door het werken aan fundamentele kennis over microbiomen en hun interactie, ontstaan er mogelijke toepassingen in de (preventieve) gezondheidszorg, het beheer van land en water, de voedselproductie en het verminderen van klimaat- en milieuschade in deze voedselproductiesector. Dit voorstel richt zich met name op fundamenteel en toegepast onderzoek naar microbiomen en hun samenhang, maar ook op investeringen in het benutten van de kennis en ontwikkeling van het menselijk kapitaal.
Wie leidt het project?
Het voorstel is ingediend door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Alle kennisinstellingen die in Nederland onderzoek doen naar microbiomen zijn bij het initiatief betrokken. Het kernteam van betrokken partijen bestaat uit tien Nederlandse universiteiten (RU, RUG, TUD, UL, UM, UT, UU, UvA, VU en WUR) en zes medische onderzoeksinstituten (ACTA, Amsterdam UMC, Erasmus MC, LUMC, Radboud UMC en UMCG). Tal van bedrijven en kennisinstituten zijn daarnaast als partner aangesloten bij het voorstel.