Besluit over de toekenning twee projecten en evaluaties Nationaal Groeifonds
De adviescommissie Nationaal Groeifonds adviseert om de voorwaardelijke toekenningen van twee projecten uit 2022 om te zetten naar definitieve toekenningen. Het kabinet heeft dit advies overgenomen. Daarnaast hebben de ministers van Economische Zaken en Klimaat en Financiën de Tweede Kamer via een Kamerbrief geïnformeerd over de uitkomsten van de tussentijdse evaluatie van het Nationaal Groeifonds en het evaluatieverslag van de adviescommissie.
De adviescommissie van het Nationaal Groeifonds heeft voor de volgende twee projecten een toekenning geadviseerd die door het kabinet wordt overgenomen.
Project Luchtvaart in Transitie
Dit programma richt zich op het verduurzamen van de Nederlandse luchtvaartsector naar een klimaatneutrale Nederlandse luchtvaart in 2050. De focus ligt op doorbraaktechnologieën voor efficiënte vliegtuigontwikkeling, samen met het bijbehorend onderzoek op lange termijn en aangrenzende activiteiten. De investering in het project uit het Nationaal Groeifonds is maximaal € 383 miljoen. Voor dit project is € 264 miljoen toegekend uit het Nationaal Groeifonds in 2022. Daarnaast is € 119 miljoen voorwaardelijk toegekend voor een totaal van drie deelprojecten. De adviescommissie stelde vast dat voor het eerste deelproject aan de gestelde voorwaarden is voldaan, waarbij zij adviseerde om € 73 miljoen om te zetten in een definitieve toekenning. Het kabinet neemt dit advies over.
Project Rail Gent-Terneuzen
Het project Rail Gent-Terneuzen stelt een drietal infrastructurele ingrepen voor in het spoornetwerk van het havengebied van Vlissingen en Terneuzen tot Gent (de North Sea Port). Het is een grensoverschrijdende samenwerking tussen het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de federale overheid van België, de Vlaamse overheid, de provincie Zeeland, de steden Gent en Terneuzen en het Havenbedrijf North Sea Port. Het project heeft als doel:
- het oplossen van de knelpunten voor het spoorgoederenvervoer;
- het verbeteren van de aansluiting op de Europese spoorgoederencorridors;
- het vervoeren van meer goederen over het spoor in plaats van over de weg.
De totale kosten van het project worden geschat op € 240 miljoen, waarbij is afgesproken dat Nederland en België allebei de helft van de kosten voor rekening nemen. Voor dit project is € 105 miljoen voorwaardelijk toegekend uit het Nationaal Groeifonds in 2022 en aan de gestelde voorwaarden is inmiddels voldaan. Eén van deze voorwaarden was dat tussentijds toegekende Europese subsidies in mindering worden gebracht op de bijdrage uit het Nationaal Groeifonds. De toekenning komt daarmee nu uit op € 103,3 miljoen.
Evaluaties Nationaal Groeifonds
In de afgelopen periode zijn twee evaluaties uitgevoerd die nu aan de Kamer worden verzonden. Het gaat om de tussentijdse evaluatie en het evaluatieverslag van de adviescommissie.
Tussentijdse evaluatie met focus op governance
Na twee jaar heeft een tussentijdse evaluatie plaatsgevonden met bijzondere aandacht voor de governance van het Nationaal Groeifonds. Hiermee wordt gedoeld op de inrichting en het functioneren van het fonds. Voor een effectmeting van de projecten en een bredere evaluatie van het Nationaal Groeifonds is het nog te vroeg. Veel projecten zijn nog in de opstartende fase en hebben bovendien een meerjarige doorlooptijd. De effecten zijn pas na verloop van tijd te meten. Onafhankelijke onderzoekers onderzochten daarom of het Nationaal Groeifonds rechtmatig, doelmatig en doeltreffend is ingericht en functioneert. Ook keken zij naar verschillende onderdelen van het fonds, zoals: voorstelontwikkeling, beoordeling, en uitvoering en beheer.
De onderzoekers zien dat het Nationaal Groeifonds is ingericht op het neerzetten van kwalitatieve voorstellen die bijdragen aan het doel om het Nederlands duurzaam verdienvermogen te vergroten. Ook constateren zij dat het fonds in korte tijd is opgezet en er gaandeweg relevante aanpassingen hebben plaatsgevonden, die het functioneren van het fonds ten goede komen. Daarmee concluderen de onderzoekers in algemene zin dat het Nationaal Groeifonds rechtmatig, doelmatig en doeltreffend functioneert. Ook doen de onderzoekers enkele aanbevelingen die het kabinet ter harte neemt.
Evaluatieverslag adviescommissie Nationaal Groeifonds
Naast de tussentijdse evaluatie is het evaluatieverslag van de adviescommissie van het Nationaal Groeifonds aangeboden. Dit verslag richt zich op de taakvervulling, werkwijze en rol van de commissie en hoe deze verbeterd kan worden. Over het algemeen geeft de evaluatie een positief beeld van het functioneren van de commissie. Er is een passende samenstelling van leden, een professionele werkwijze en ondersteuning, en de beoordeling wordt op een navolgbare manier gedaan. Tegelijkertijd zijn er een aantal aanbevelingen op het gebied van taken, monitoring en interne werkwijze. Deze neemt de adviescommissie ter harte.